Przygotowanie przyszłych nauczycieli geografii i historii do realizacji krajoznawstwa w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych
DOI:
https://doi.org/10.24917/20845456.18.4Abstrakt
Krajoznawstwo odgrywa ważną rolę w życiu społeczeństwa, sprzyja bowiem w wychowywaniu młodzieży oraz pozwala na kształtowanie pożądanych jej postaw. Jednak, aby edukacja krajoznawcza mogła spełniać swoje funkcje, niezbędna jest dobrze przygotowana kadra pedagogiczna, z zamiłowaniem do poznawania kraju ojczystego. Ze względu na liczne powiązania krajoznawstwa z wymaganiami zawartymi w podstawach programowych z geografii i historii, to właśnie nauczyciele tych przedmiotów odgrywają najważniejszą rolę w edukacji krajoznawczej młodzieży. Dotychczasowe badania wykazały niestety istotne braki w krajoznawstwie szkolnym, czego powodem może być brak kompleksowego przygotowania przyszłych nauczycieli w tym zakresie. W artykule wykorzystano metodę analizy dokumentów. Dokonano więc przeglądu planów studiów dla kierunków geografia oraz historia na uczelniach publicznych, umożliwiających uzyskanie uprawnień nauczycielskich celem sprawdzenia, czy w toku kształcenia został uwzględniony kurs krajoznawstwa lub kursy o zbliżonej tematyce. Przeprowadzone badania wykazały znaczne ograniczenia w możliwości zdobywania wiedzy z zakresu metod i sposobów przekazu wiedzy krajoznawczej na studiach nauczycielskich.
Bibliografia
Denek, K. (1985). Poradnik opiekuna szkolnego koła krajoznawczo-turystycznego, vol. 10, Poznań-Bydgoszcz.
Angiel, J. (2010). Krajoznawstwo jako dar doświadczania przez studentów miejsca swojego życia [w:] Przemiany krajobrazu kulturowego w Polsce. Krajoznawstwo w społeczeństwie wiedzy, Zeszyt 3, VI Kongres Krajoznawstwa Polskiego, PTTK, Olsztyn,
s. 57-74.
Angiel, J., Hibszer, A., Szkurłat, E. (2021). Zajęcia terenowe - szansa dla szkolnej edukacji geograficznej i wyzwania dla nauczycieli. Prace i Studia Geograficzne, 66.1, 7-18.
Anszperger, D. (2016). Krajoznawstwo w świadomości nauczycieli i uczniów szkół podstawowych i gimnazjum [w:] Stasiak, A., Śledzińska, J., Włodarczyk, B. (red.) Współczesne oblicza krajoznawstwa. Warszawa: Wyd. PTTK Kraj, s. 183-190.
Borowiec, E., (2006). Pochodzenie terytorialne studentów Akademii Pedagogicznej w Krakowie. Dokumentacja Geograficzna, 33, 16-20.
Denek, K. (1995). Trzy ćwierćwiecza krajoznawstwa i turystyki w polskiej szkole. Biuletyn Historii Wychowania, 2, 27-32.
Denek, K. (1997). Wycieczki we współczesnej szkole. Poznań: Wyd. „Eruditus”.
Denek, K. (1998). Krajoznawstwo i turystyka w edukacji wczesnoszkolnej. Nauczyciel i Szkoła, 1 (4), 14-32.
Denek, K. (2009). Krajoznawstwo iturystyka wPolskiej szkole. Tradycje-współczesność-wyzwania [w:] Denek, K., Drożyński, L., Gordon, A. (red.) O potrzebie krajoznawstwa w edukacji szkolnej. Warszawa-Poznań: Wyd. PTTK „Kraj”, s.11-34.
Denek, K. (2014). Pedagogiczne aspekty0 zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych prowadzonych w kontekście krajoznawstwa i turystyki. Rozprawy naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, 45, 106-118.
Janowski I. (2003). Krajoznawstwo i turystyka szkolna. Kielce: Wyd. Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego.
Jaroszowa, J. (1967). Wycieczki w wędrówki krajoznawcze, [w:] Kuran, J., Sobański , M. (red.), Krajoznawstwo w szkole. Warszawa: Wyd. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Król, A., (2007). Motywy wyboru studiów geograficznych przez studentów Akademii Świętokrzyskiej. Nauki Geograficzne w Badaniach Regionalnych, 4, 59-63.
Królikowska, A., Topij-Stempińska, B. (2016). Wizerunek nauczyciela we współczesnym społeczeństwie polskim. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 9 (31/1), 13-26.
Kruczek, Z. (2020). Krajoznawstwo w polskich uczelniach. Ziemia, LXVI.
Kruczek, Z., Kurek, A., Nowacki., M. (2010). Krajoznawstwo. Teoria i metodyka. Kraków: Wyd. Proksenia.
Kuran, J., Sobański, M. (1967). Krajoznawstwo w szkole. Warszawa: Wyd. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Łobożewicz, T. (1985). Krajoznawstwo i turystyka w szkole. Warszawa: Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Łobożewicz, T. (1991) O nauczaniu turystyki w akademiach wychowania fizycznego - krytycznie. Kultura Fizyczna, 11-12, 28-29.
Madalińska-Michalak, J. (2016). Pasja w pracy nauczycieli osiągających sukcesy zawodowe a potrzeba rozwijania ich kompetencji emocjonalnych. Studia z Teorii Wychowania, 4 (17), 13-35.
Mazurski K.R. (2010). Kształtowanie postaw przez polskie krajoznawstwo, [w:] Leniartek M.K. (red.), Autokreacja poprzez turystykę. Wrocław: Wyższa Szkoła Zarządzania „Edukacja” we Wrocławiu, s. 259-275.
Nowacki M. (2001). Rola interpretacji dziedzictwa w zarządzaniu atrakcjami krajoznawczymi. Problemy Turystyki, 23 (3-4), 35-47.
Pawelec, L. (2017). Jakość przygotowania zawodowego nauczycieli w świetle badań empirycznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, XXX, 2.
Piróg, D., Jania, R. (2013). Dokształcanie i doskonalenie zawodowe nauczycieli geografii jako instrument dostosowania się do aktualnych wyzwań rynku prac. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica, IV, 72-84.
Podgórski, Z., Tyszkowski, S., Stańczyk, R. (2008). Studia geograficzne w opinii studentów : oczekiwania, realia i perspektywy [w:] Hibszer, A. (red.) Polska dydaktyka geografii: idee, tradycje, wyzwania. Sosnowiec, s. 209-217.
Prószyńska-Bordas, H. (2016a). Krajoznawstwo i jego współczesne wyzwania, [w:] Współczesne oblicze krajoznawstwa. Warszawa: Wyd. PTTK Kraj.
Prószyńska-Bordas, H. (2016b). Krajoznawstwo: tradycja i współczesność. Warszawa: Wyd. Difin.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjal-
nej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki.
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (zał. 1) Standard kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu na-
uczyciela.
Serafin, J. (2009). Potrzeba modyfikacji roli nauczyciela w obliczu zastosowań technologii informacyjno-komunikacyjnych w edukacji. Zarządzanie publiczne 2(6), Zeszyty Naukowe Instytutu Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Stasiak, A., Śledzińska, J., Włodarczyk, B. (2016). Wczoraj, dziś i jutro krajoznawstwa, [w:] Stasiak, A., Śledzińska, J., Włodarczyk, B. (red.), Współczesne oblicza krajoznawstwa. Warszawa: Wyd. PTTK „Kraj”.
Tarnowski, M., Sieńko-Awierianów, E., Łubkowska, W. (2014) O potrzebie uwzględnienia edukacji regionalnej i krajoznawstwa w procesie kształcenia nauczycieli wychowania fizycznego i animatorów rekreacji ruchowej i ekoturystyki. [w:] Eider, J. (red.),Turystyka i rekreacja w teorii i praktyce, s. 44-54.
Wielskop, W. (2013). Rola nauczyciela-tutora w procesie wspierania rozwoju osobistego uczniów. Siedlce: Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, s. 125-140.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne (tj. bez honorariów autorskich) przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu na stronie internetowej czasopisma, w bibliotekach cyfrowych oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („correspondingauthor”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia w tej sprawie.
