Flash flood in small Carpathian catchments – selected aspects of flood risk management
Keywords:
the Carpathians, flood risk map, flash flood, flood riskAbstract
Flood risk is a combination of flooding and its negative consequents. Generally, activities aimed at reducing the negative consequences of flooding on human health, environment, cultural heritage and economic activity are related to flood risk management process. The article discusses the factors affecting the flood risk level. It was proved that lower flood risk level may be achieved by reducing the exposure and susceptibility to flooding. Spatial planning within the catchment is one of the most important methods allowing for reducing the exposure to flooding. In this context, the role of flood hazard and flood risk maps was discussed. It was emphasised that education related to floods is the key element for flood susceptibility mitigation.References
Bartnik, A., Jokiel P. (2012). Geografia wezbrań i powodzi. Łódź: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego.
Beuselinck, L., Steegen, A., Govers, G., Nachtergaele, J., Takken, I., Poesen, J. (2000). Characteristics of sediment deposits formed by intense rainfall events in small catchments in the Belgian Loam Belt. Geomorphology 32, 69–82.
Bryndal, T. (2003). Wylesione zlewnie w Gromniku (Pogórze Rożnowskie), jako przykłady zlewni generujących lokalną powódź. W: J. Lach (red.), Dynamika zmian środowiska geograficznego pod wpływem antropopresji. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP, 15–24.
Bryndal, T. (2008). Parametry zlewni, w których wystąpiły lokalne powodzie. Annales UMCS, sec. B, 63, 177–200.
Bryndal, T. (2011). Identyfikacja małych zlewni podatnych na formowanie gwałtownych wezbrań na przykładzie Pogórza Dynowskiego, Strzyżowskiego i Przemyskiego. Przegląd Geograficzny, 83, 1, 5–26.
Bryndal, T. (2014a). Parametry hydrologiczne gwałtownych wezbrań opadowo-nawalnych w małych zlewniach, w polskiej, słowackiej i rumuńskiej części Karpat. Przegląd Geograficzny, 86, 1, 5–21.
Bryndal, T., (2014b). Identyfikacja małych zlewni podatnych na formowanie gwałtownych wezbrań w Karpatach Polskich (Identification of small catchments prone to flash flood generation in the Polish Carpathians). Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP.
Bryndal, T., Cabaj, W., Suligowski, R. (2010a). Gwałtowne wezbrania potoków Kisielina i Niedźwiedź w czerwcu 2009 r. (Pogórze Wiśnickie). W: M. Barwiński (red.), Obszary metropolitarne we współczesnym środowisku geograficznym. Łódź: Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego, 337–348.
Bryndal T., Cabaj, W., Suligowski, R. (2010b). Hydrometeorologiczna interpretacja gwałtownych wezbrań małych cieków w źródłowej części Wielopolki w dniu 25 czerwca 2009 roku. W: A. Magnuszewski (red.), Hydrologia w ochronie i kształtowaniu środowiska. Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN, 69, 81–91.
Bryndal, T., Cabaj W., Gębica P., Kroczak, R. (2010c). Gwałtowne wezbrania spowodowane nawalnymi opadami deszczu w zlewni potoku Wątok (Pogórze Ciężkowickie). W: T. Ciupa, R. Suligowski (red.), Woda w badaniach geograficznych. Kielce: Instytut Geografii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, 307–319.
Ciupa, T. (2009). Wpływ zagospodarowania terenu na odpływ i transport fluwialny w małych zlewniach na przykładzie Sufragańca i Silnicy. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
Ceran, M., Markiewicz, M., Ozga-Zieliński, B., Sasim, M., (2008). Ilościowe prognozy meteorologiczne i hydrologiczne jako podstawa do oceny stanu zagrożenia ekstremalnymi zjawiskami hydrologicznymi. W: M. Maciejewski, S. Ostojski (red.), Ekstrema pogodowe w Polsce. Warszawa: IMGW, 67–81.
Cygan, M., Czulak, J., Niedbała, J., Niedbała, J. (1997). Przepływy kulminacyjne i wielkość odpływu fali powodziowej w dorzeczu górnej Nidzicy w dniach 15/16 września 1995 roku. Warszawa: Dokumentacja Geograficzna IGiPZ PAN, 8, 43–53.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2007/60.WE z dnia 23 października 2007 r.
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, L. 228, Bruksela, 27–34.
Figuła, K. (1966). Badania nad gospodarką wodną zlewni górskich zalesionych i nie zalesionych, cz. II Kształtowanie się odpływów w zlewniach potoków Biała Woda i Czarna Woda. Rocznik Nauk Rolniczych, 118–D, 51–87.
Froehlich, W., Słupik, J. (1986). Rola dróg w kształtowaniu spływu i erozji, w karpackich zlewniach fliszowych. Przegląd Geograficzny, LVIII, (1–4), 67–85.
Gil, E. (1998). Spływ wody i procesy geomorfologiczne w zlewniach fliszowych podczas gwałtownej ulewy w Szymbarku w dniu 7 czerwca 1985 roku. Dokumentacja Geograficzna, 11, 85–107.
Gutry-Korycka, M., Nowicka, B., Soczyńska, U. (red.). (2003). Rola retencji zlewni w kształtowaniu wezbrań opadowych. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Homa, A., Osuch, B. (1994). Rozpoznawcze badania retencyjności ściółki leśnej. Czasopismo Techniczne, 4–B, 20–35.
Izmaiłow, B., Kamykowska, M., Krzemień, K. (2004). Geomorfologiczna rola katastrofalnych wezbrań w transformacji górskiego systemu korytowego na przykładzie Wilszni (Beskid Niski). W: B. Izmaiłow (red.), Przyroda – Człowiek – Bóg. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UJ, 69–81.
Konieczny, R., Siudak, M., Bogdańska-Warmuz, M., Madej, P., Walczykiewicz, T. (2012). Opracowanie systemu zapobiegania i sposoby ograniczenia skutków powodzi oraz zasad funkcjonowania systemu ostrzeżeń. W: H. Lorenc (red.), Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo. Tom 3, Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne kraju. Warszawa: Wydawnictwo IMGW-PIB, 281–303.
Kron, W. (2002) Flood risk, hazard, exposure, vulnerability. W: B. Wu, Z.Y. Wang, G. Wang, G.G.H Huang, H. Fang, J. Huang (red.), Flood defense. New York: Science Press, 33–72.
Kron, W. (2012). Changing flood risk – a re-insurance’s viewpoint. W: Z.W. Kundzewicz (red.), Changes in flood risk in Europe. Wallingford, Oxfordshire: SCS Press, IAHS Special Publication 10, 459–477.
Lorenc, H., Cebulak, E., Głowicki, B., Kowalewski, M. (2012). Struktura i występowanie intensywnych opadów deszczu powodujących zagrożenie dla społeczeństwa, środowiska i gospodarki Polski. W: H. Lorenc (red.), Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo. Tom 3, Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne kraju. Warszawa: Wydawnictwo IMGW-PIB, 7–32.
Łoś, J.A. (1994). Roślinność w inżynierii wodnej, możliwości i trudności w zastosowaniu. Gospodarka Wodna, 6, 134–140.
Merz, B., Kundzewicz, Z.W., Delgado, J., Hundecha, Y., Kreibich, H. (2012). Detection and attribution of changes in flood hazard and risk. W: Z.W. Kundzewicz (red.), Changes in flood risk in Europe. Wallingford, Oxfordshire: SCS Press, IAHS Special Publication 10, 435–458.
Mioduszewski, W., Kowalewski, Z. Kubrak, E., Kaczmarczyk, M. (2012). Hydrauliczna ocena oddziaływania polderów na wezbrania powodziowe na przykładzie Wisły środkowej. Gospodarka Wodna, 9, 375–381.
Montz, B.E, Grunfest, E. (2002). Flash flood mitigation: recommendations for research and applications. Natural Hazard, 4, 15–22.
Niedbała, A., Soja, R. (1998). Odpływ z opadu nawalnego w dniu 18 maja 1996 roku w Sułoszowej. Dokumentacja Geograficzna IGiPZ PAN, 11, 31–38.
Ostrowski, J., Czarnecka, H., Glowacka, B., Krupa-Marchlewska, J., Zaniewska, M., Sasim, M., Moskwicki, T., Dobrowolski, A. (2012). Nagłe powodzie lokalne (flash flood) w Polsce i skala ich zagrożeń, W: H. Lorenc (red.), Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo. Tom 3, Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne kraju. Warszawa: Wydawnictwo IMGW-PIB, 123–149.
Ozga-Zielińska, M., Kupczyk, E., Ozga-Zieliński, B., Suligowski, R., Niedbała, J., Brzeziński, J. (2003). Powodziogenność rzek pod kątem bezpieczeństwa budowli hydrotechnicznych i zagrożenia powodziowego. Materiały Badawcze IMGW, Hydrologia i Oceanologia, 29.
Parczewski, W. (1960). Warunki występowania nagłych wezbrań na małych ciekach. Wiadomości Służby Hydrologicznej i Meteorologicznej, 8, (3), 1–159.
Raport z wykonania wstępnej oceny ryzyka powodziowego. (2011). Pozyskano z: http://www.kzgw.gov.pl/pl/Wstepna-ocena-ryzyka-powodziowego.html, dostęp 2014–13–01.
Rozporządzenia Ministra Środowiska, Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Ministra Administracji i Cyfryzacji oraz Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie opracowywania map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego (Dz.U. z 2013 r. poz. 104).
Ryszkowski, I., Kędziora, A. (1996). Mała retencja wodna w krajobrazie rolniczym. Zeszyty Naukowe AR we Wrocławiu, 289, 217–225.
Słupik, J. (1972). Spływ powierzchniowy na stokach górskich Karpat fliszowych. Gospodarka Wodna, 8, 290–294.
Słupik, J. (1973). Zróżnicowanie spływu powierzchniowego na fliszowych stokach górskich. Dokumentacja Geograficzna, 2, 1–117.
Słupik, J. (1981). Rola stoku w kształtowaniu odpływu w Karpatach fliszowych. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 142, 1–99.
Starkel, L. (2011). Złożoność czasowa i przestrzenna opadów ekstremalnych – ich efekty geomorfologiczne i drogi przeciwdziałania im. Landform Analysis, 15, 65–80.
Tuszyńska, I. (2010). Możliwości wykorzystania teledetekcji radarowej do badań zdarzeń ekstremalnych. W: M. Maciejewski, S. Ostojski (red.), Ryzyko w problemach zagrożenia środowiska. Warszawa: IMGW, 225–238.
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 80 poz. 717) z późniejszymi zmianami (Dz.U. z 2012 r. poz. 647, 951, 1445). Pozyskano z: http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20030800717&type=3, dostęp 2014–10–03.
Ustawa Prawo Wodne z dnia z dnia 18 lipca 2001 r. (Dz.U. z 2001 Nr 115 poz. 1229) z późniejszymi zmianami (Dz.U. z 2012 r. poz. 145, 951, 1513; Dz.U z 2013 r. poz. 21, 165). Pozyskano z: http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20011151229&type=3, dostęp 2014–10–03.
Ziemnicki, S. (1956). Skutki deszczu nawalnego we wsi Piaski Szlacheckie pod Krasnymstawem. Gospodarka Wodna, 11, 476–480.
Downloads
Published
Issue
Section
License
The submission of a paper to be published is synonymous with an agreement to transfer the copyright free of charge from the author to the publisher. The author also agrees to permit the publisher to publish the paper in printed form, open access online form, digital library form and other digital platforms with which the publisher has or will have a publishing agreement. Furthermore, the author agrees to not limit the number of copies that may be printed or issued by the publisher. In the case of co-authored papers, it is assumed that the corresponding author is authorized to represent the remaining co-authors in this respect. Authors are requested to sign a copyright declaration.
