Kształcenie w zakresie krajoznawstwa na poziomie akademickim na przykładzie kierunku turystyka i rekreacja w Uniwersytecie Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
DOI:
https://doi.org/10.24917/20845456.21.2Słowa kluczowe:
krajoznawstwo, kształcenie akademickie, metodyka krajoznawstwa, turystyka i rekreacja, zajęcia w terenieAbstrakt
Celem autora była analiza edukacyjnego krajoznawstwa na poziomie kształcenia akademickiego. Kształcenie takie odbywa się na kierunkach turystyka i rekreacja oraz na kierunkach pokrewnych, takich jak geografia i historia. Przedmiotem niniejszych rozważań jest program kursu krajoznawstwo prowadzony na kierunku turystyka i rekreacja w Instytucie Zarządzania i Spraw Społecznych Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Tekst opracowano, stosując metodę analizy naukowej oraz obserwację procesu dydaktycznego. Autor wykorzystał również doświadczenia i wnioski wynikające z pracy ze studentami. Kurs ten realizowany jest w piątym semestrze w formie wykładów i ćwiczeń. Z tymi zajęciami zintegrowane są regionalne ćwiczenia terenowe odbywające się w semestrze szóstym. Tematyka obu kursów, wynikająca z celów kształcenia w zakresie wiedzy i umiejętności, składa się z kilku bloków: teoria krajoznawstwa, metodyka krajoznawstwa, regionalizm w krajoznawstwie, mała ojczyzna, rola krajoznawstwa i krajoznawcy w lokalnych społecznościach, dziedzictwo oraz jego interpretacja w krajoznawstwie na bazie edukacji regionalnej. Ćwiczenia terenowe składają się z części poznawczej, obejmującej eksplorację przestrzeni turystycznej Polski w ujęciu regionalnym (wiedza), oraz praktycznej, polegającej na zastosowaniu metodyki krajoznawstwa i interpretacji dziedzictwa w przekazie wiedzy krajoznawczej (umiejętności). Wnioski: kurs krajoznawstwo powinien zawierać elementy zarówno „dawnego”, jak i „nowego” krajoznawstwa. Program kształcenia należy oprzeć na idei krajoznawstwa holistycznego, uwzględniającej pełny wymiar tej dziedziny. Studenci winni być przygotowani do popularyzacji krajoznawstwa w turystyce oraz podejmowania działalności krajoznawczej w lokalnych społecznościach małych ojczyzn. Nieodłącznym składnikiem kursu powinny być ćwiczenia terenowe.
Bibliografia
Cabaj, W., Kruczek, Z. (2007). Podstawy geografii turystycznej. Kraków: Proksenia.
Cybul, P. (2022). Przygotowanie przyszłych nauczycieli geografii i historii do realizacji krajoznawstwa w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica, 18, 58–69, doi: https://doi.
org/10.24917/20845456.18.4
Cybul, P. (2023). Szkolny ruch turystyczno-krajoznawczy w Polsce – rozwój, działalność i stan obecny. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica, 20, 15–27, doi: 10.24917/20845456.20.2
Denek, K. (2009). Krajoznawstwo w społeczeństwie wiedzy. Kultura Fizyczna, 11–12, 1–19.
Kruczek, Z. (1993). Ćwiczenia terenowe i praktyki w kształceniu kadry turystycznej Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Turyzm, 1, 90–94.
Kruczek, Z. (2020). Krajoznawstwo w polskich uczelniach. Ziemia, 66, 175–186.
Kruczek, Z. (2024). Tradycyjne i współczesne pojęcie krajoznawstwa. Ziemia, 70, 103–113.
Kruczek, Z., Kruczek, A., Nowacki, M. (2007). Krajoznawstwo. Zarys teorii i metodyki. Kraków: Proksenia.
Pruszyńska-Bordas, H. (2016). Krajoznawstwo. Tradycja i współczesność. Warszawa: Difin.
Stasiak, A., Śledzińska, J., Włodarczyk, B. (2016). Wczoraj, dziś i jutro krajoznawstwa. W: A. Stasiak, J. Śledzińska, B. Włodarczyk (red.), Współczesne oblicza krajoznawstwa. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 9–27.
Tilden, F. (2019). Interpretacja dziedzictwa. Poznań: Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT.
Dokumenty niepublikowane:
Karta kursu (sylabus) krajoznawstwo.
Szubert, M. (2024). Przewodnik do regionalnych ćwiczeń terenowych z krajoznawstwa – Krajoznawcza wędrówka szlakiem przyrody, historii, kultury i tradycji dla studentów turystyki i rekreacji UKEN w Krakowie.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne (tj. bez honorariów autorskich) przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu na stronie internetowej czasopisma, w bibliotekach cyfrowych oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („correspondingauthor”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia w tej sprawie.
