Mapy i zasoby cyfrowe w kształceniu geograficznym
DOI:
https://doi.org/10.24917/20845456.20.12Słowa kluczowe:
cyfryzacja edukacji, edukacja geograficzna, mapy cyfrowe, podstawa programowa, Systemy Informacji Geograficznej (GIS)Abstrakt
Wprowadzenie do edukacji geograficznej map cyfrowych stanowi istotny etap rozwoju nowoczesnej szkoły, dopasowującej się do potrzeb uczniów. Na przestrzeni ostatnich lat na rynku dostępnych jest coraz więcej map cyfrowych, o zróżnicowanej tematyce, które
wykorzystywać można w procesie kształcenia geograficznego. Głównym celem opracowania jest określenie i przedstawienie możliwości wykorzystania wybranych map cyfrowych w edukacji geograficznej na poziomie szkoły podstawowej i ponadpodstawowej. Wybrano i zaprezentowano mapy cyfrowe, geoportale tematyczne, internetowe atlasy oraz aplikacje, które można zastosować na lekcjach geografii, a także opisano sposób ich wykorzystania, odnosząc się do polskiej podstawy programowej i praktycznego zastosowania w trakcie
zajęć. Wyniki opracowania pozwalają na stwierdzenie, że odpowiednie wdrożenie map cyfrowych w tematykę zajęć lekcyjnych umożliwi nie tylko skuteczną i efektywną realizację celów zawartych w podstawie programowej, ale również niesie ze sobą szereg innych zalet,
takich jak pozytywny wpływ na aktywność uczniów, czy też nabycie przez nich umiejętności posługiwania się przedstawionymi programami, oraz praktycznego ich wykorzystywania. Zaleca się kontynuowanie poszukiwania nowych form pracy z uczniami i odważniejszego wdrażania ich w zajęcia lekcyjne.
Bibliografia
Abramowicz D. (2023). Partycypacja a edukacja geograficzna. Zastosowanie Partycypacyjnych Systemów Informacji Geograficznej w organizacji zajęć terenowych – przykład Poznania. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Adamczewska M. (2020). Nauczanie problemowe jako powracająca koncepcja kształcenia poszukującego [w:] I. Dybska‑Jakóbkiewicz, E. Szkurłat (red.), Edukacja geograficzna – ku kształceniu poszukującemu. Prace Monograficzne Komisji Edukacji Geograficznej PTG, t. 10, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 43–59.
Bargieł K. (2022). Zdalne nauczanie geografii; ewaluacja założeń, metod i środków. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Geographica, 18(358), 20–35.
Barwinek G. (2020). Kompetencje kluczowe w kształceniu geograficznym, [w:] I. Dybska‑Jakóbkiewicz, E. Szkurłat (red.), Edukacja geograficzna – ku kształceniu poszukującemu. Prace Monograficzne Komisji Edukacji Geograficznej PTG, t. 10, Bogucki
Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 157–167.
Dacy‑Ignatiuk K., Gardner M., Piątkowska K. (2020). Od nauczania do uczenia się geografii w praktyce szkolnej, [w:] I. Dybska‑Jakóbkiewicz, E. Szkurłat (red.), Edukacja geograficzna – ku kształceniu poszukującemu. Prace Monograficzne Komisji Edukacji Geograficznej PTG, t. 10, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 29–42.
Jaster D., Robaczewski M. (2022). MappLab – interaktywny atlas internetowy [In:] A. Kostrzewski, D. Abramowicz (red.), Środowisko geograficzne wybranych obszarów – stan środowiska, turystyka, edukacja, metody badań. Bogucki Wydawnictwo
Naukowe, Poznań, 93–105.
Jones A., Blake C., Davies C., Scanlon E. (2004). Digital maps for learning: A review and prospects. Computer & Education, 43(1), 91–107.
Ławiński A. (2021). Umiejętności nauczycieli w konstruowaniu zadań z geografii opartych na mapach cyfrowych i platformach cyfrowych, [w:] A. Hibszer, E. Szkurłat (red.), Kształtowanie i ocenianie umiejętności w edukacji geograficznej – założenia teoretyczne i ich praktyczna weryfikacja. Prace Monograficzne Komisji Edukacji Geograficznej PTG, t. 11, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 157–171.
Nellis M.D. (1994). Technology in Geographic Education: Reflections and Future Directions. Journal of Geography, 93 (1), 36–39.
Osuch W., Pacyna R. (2015). Multimedialny geograficzny atlas świata – walory i funkcje edukacyjne. Prace Komisji Edukacji Geograficznej Polskiego Towarzystwa Geograficznego (red. A. Hibszer, E. Szkurłat), t. 5, CUK Łódź, 107–120.
Samulowska M., Wyka E. (2015). Nauczanie z wykorzystaniem narzędzi GIS – przykłady rozwijania umiejętności analizowania informacji przestrzennych, [w:] A. Hibszer, E. Szkurłat (red.). Technologie Informacyjno‑Komunikacyjne w Geograficznej Praktyce Edukacyjnej, t. 5, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 89–104.
Slocum T.A., Blok C., Jiang B., Koussoulakou A., Montello D.R., Fuhrmann S. and Hedley N.R. (2001). Cognitive and usability issues in Geovisualization. Cartography and Geographic Information Science, 28(1), 61–75.
Świętek A., Pacyna R. (2014). Multimedialny atlas geograficzny jako nowy środek dydaktyczny, [w:] Osuch W., Wójtowicz B. (red.), Innowacje w koncepcji kształcenia na różnych etapach edukacji. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Folia 162 Studia Geographica VI, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków, 88–103.
Palmentieri S. (2022). E‑Learning in Geography: new perspectives in post‑pandemic. Geosciences, 8(1): 52–67.
Piotrowska I., Abramowicz D. (2021). Czytanie i posługiwanie się mapą – kluczowa umiejętność w kształceniu geograficznym w podstawach programowych geografii na przykładach Anglii, Francji, Hiszpanii i Polski, [w:] A. Hibszer, E. Szkurłat (red.), Kształtowanie i ocenianie umiejętności w edukacji geograficznej – założenia teoretyczne i ich praktyczna weryfikacja, Prace Monograficzne Komisji Edukacji Geograficznej PTG, t. 11, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 67–82.
Piotrowska I., Abramowicz D. (2022). Edukacja zdalna w kształceniu akademickim – szanse i zagrożenia. Perspektywa nauczycieli, Prace Komisji Edukacji Geograficznej 2022, t. 12, 67–79.
Pokojski W., Słomska‑Przech K., Panecki T. (2021). Możliwości kształtowania umiejętności opracowania map z wykorzystaniem technologii GIS i metod prezentacji kartograficznej, Prace Komisji Edukacji Geograficznej Polskiego Towarzystwa Geograficznego
(red. A. Hibszer, E. Szkurłat), t. 11, CUK Łódź, 83–96.
Prensky M. (2001). Digital Natives, Digital Immigrants, Pt 1. On the Horizon, 9(5): 2–6. DOI: 10.1108/10748120110424816
Szkurłat E. (2020). Istota poszukującego uczenia się a hierarchizacja metod kształcenia geograficznego, [w:] I. Dybska‑Jakóbkiewicz, E. Szkurłat (red.), Edukacja geograficzna – ku kształceniu poszukującemu, Prace Monograficzne Komisji Edukacji Geograficznej PTG, t. 10, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 11–17.
Szymkowiak, Andrzej, et al. „Information technology and Gen Z: The role of teachers, the internet, and technology in the education of young people.” Technology in Society 65 (2021): 101565.
Tapscott D. (2010). Cyfrowa dorosłość. Jak pokolenie sieci zmienia nasz świat. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. Warszawa.
Wyka E. (2019). Aplikacje mapowe jako przykłady wykorzystywania systemów informacji geograficznej w edukacji geograficznej w ujęciu humanistycznym, [w:] J. Angiel, E. Szkurłat (red.), Miejsce i przestrzeń. Edukacja geograficzna w ujęciu humanistycznym, Prace Monograficzne Komisji Edukacji Geograficznej PTG, t. 9, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 109–117.
Zarychta R. (2018). Technologie geoinformacyjne na lekcjach geografii, [w:] A. Hibszer, E. Szkurłat (red.), Nauczyciel geografii wobec wyzwań reformowanej szkoły, Prace Komisji Edukacji Geograficznej PTG, t. 8, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Sosnowiec, 181–191.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne (tj. bez honorariów autorskich) przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu na stronie internetowej czasopisma, w bibliotekach cyfrowych oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („correspondingauthor”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia w tej sprawie.
