Turystyka etniczna w Peru w opinii polskich turystów
DOI:
https://doi.org/10.24917/20845456.17.6Abstrakt
Etnoturystyka jest jednym z tych rodzajów podróżowania, które w ostatnim czasie stają się coraz bardziej popularne wśród turystów pochodzących z całego świata. Peru jest natomiast krajem, gdzie rozwija się ona wyjątkowo szybko, dzięki jego ogromnej różnorodności kulturowej i etnicznej. Mimo iż powszechnie turystyka etniczna utożsamiana jest z alternatywną formą rekreacji, opartą na ideach zrównoważonego rozwoju, to nie da się ukryć, że poza wieloma niewątpliwymi korzyściami, wywołuje ona także mnóstwo szkód, głównie za sprawą tzw. masowych turystów, którzy często nie traktują odwiedzanych grup
z należytym szacunkiem, sprowadzając je do poziomu wyłącznie „atrakcji turystycznej”. Bazując na dostępnych materiałach źródłowych oraz danych statystycznych przeanalizowano zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki etnoturystyki dla peruwiańskich społeczności indiańskich, takie jak np. asymilacja kulturowa, komercjalizacja, makdonaldyzacja, rozwijanie się tzw. marketingu dzikości, różnego rodzaju patologii i nierówności społecznych, czy utrwalanie błędnych i krzywdzących stereotypów na temat Indian. Okazuje się, że nie jest możliwe jednoznaczne sklasyfikowanie turystyki etnicznej jako „dobrej” bądź „złej” w odniesieniu do ludności recepcyjnej. Postrzeganie tego zagadnienia jest bowiem stosunkowo subiektywne i może zależeć od wielu czynników. W związku z tym zdecydowano się na zapytanie polskich podróżnych co myślą na ten temat. Sprawdzono również, czy posiadają oni wiedzę o negatywnym i pozytywnym wpływie etnoturystyki na ludność miejscową.
Ustalono, czy zdają sobie oni sprawę z zagrożeń oraz zalet wynikających z rozwoju tego rodzaju turystyki w Peru oraz czy dostrzegli jego niekorzystny bądź pozytywny wpływ na miejscowych mieszkańców. Analiza zależności pomiędzy stopniem świadomości respondentów, a ich opinią pozwoliła na wyciągnięcie ogólnych wniosków dotyczących rzeczywistej sytuacji
wywołanej przez rozwój turystyki etnicznej w Peru.
Bibliografia
Agung, W., Anand, M., Bhardan, S., Ilanos, D., Nosher, A. (2010). Peru’s tourism cluster. Boston: Institute For Strategy And Competitiveness.
Arellano, A. (2011). Tourism in poor regions and social inclusion: the porters of the Inca Trail to Machu Picchu. World Leisure Journal 53(2), 104-118.
Baud, M., Ypeij, A. (2009). Cultural tourism in Latin America. The politics of space and imagery. Lejda: Wydawnictwo Brill.
Bloch, N. (2013). Prawdziwy dzikus - czyli zgubna wiara w utopię autentyczności. Pozyskano z: https://post-turysta.pl/artykul/Prawdziwy-dzikus%E2%80%93czyli-zgubna-wiaraw-utopie-autentycznosci
Buczkowska, K. (2008). Turystyka kulturowa: przewodnik metodyczny. Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego.
Buczkowska, K. (2013). Czy możliwa jest etyczna turystyka kulturowa? Pozyskano z: https://post-turysta.pl/artykul/czy-mozliwa-jest-etyczna-turystyka-kulturowa
Chaparro Ortiz de Zevallos, A. (2008). Los Yagua en el contexto del turismo étnico. La construcción de la cultura para el consumo en el caso de Nuevo Perú. Anthropologia 26, 113-142.
Ćwiklińska, J. (2009). Turystyka i kultura - od komercjalizacji do dialogu kultur. W: A. Stasiak (red.), Kultura i turystyka - razem ale jak. Łódź: Wydawnictwo WSTH.
Czerny, M. (2003). Rozwój lokalny a procesy globalizacji w Ameryce Łacińskiej. W: F. Rodríguez (red.), Ameryka Łacińska - rozumem i sercem. Warszawa: Wydawnictwo CESLA.
Fuller, N. (2009). Turismo y cultura: entre el entusiasmo y el recelo. Lima: Fondo Editorial de la Pontificia Universidad Católica del Perú.
Goodwin, H. (2007). Indigenous tourism and poverty reducion. W: R. Butler, T. Hinch (red.), Tourism and Indigenous Peoples: Issues and Implications. Abingdon-on-Thames: Routledge.
Gritzner, Ch.F., Gritzner, Y. (2004). Modern world nations - Peru. Filadelfia: Chelsea House Publishers.
Hill, M.D. (2007). Contesting Patrimony: Cusco’s mystical tourist industry and the politics of incaismo. Ethnos 72(4), 433-460.
Hoffmann, B. (2012). Turystyka etniczna, a doświadczenie kulturowej inności. Studia Etnologiczne i Antropologiczne 1, 153-166.
Hunefeldt, Ch. (2004). A brief history of Peru. San Diego: University of California.
Jędrysiak, T. (2008). Turystyka kulturowa. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Kalicki, P., Kalicki, T., Kittel, P. (2014). Osadnictwo prekolumbijskie na pustyni: badania geoarcheologiczne w Lomas de Lachay, Środkowe wybrzeże, Peru. W: T. W. Pyrcz, W. Kudła (red.), Przyroda i kultura Peru. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kania, M. (2010). Prekolumbijski image Peru. Rola archeologii i dziedzictwa inkaskiego w kształtowaniu peruwiańskiej tożsamości narodowej. Kraków: Universitas.
Kofman, J. (red.) (1991). Encyklopedia Popularna PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kurek, W., Mika, M. (2007). Turystyka jako przedmiot badań naukowych. W: W. Kurek (red.), Turystyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lisocka-Jaegermann, B. (2003a). Turystyka etniczna w Ameryce Łacińskiej. Przegląd problematyki badawczej. W: A. Kowalczyk (red.), Prace i studia geograficzne Tom 32 - Geografia turyzmu. Warszawa: Wydział geografii i studiów regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego.
Lisocka-Jaegermann, B. (2003b). Rękodzieło ludowe w strategiach społeczno-gospodarczych społeczności lokalnych. W: F. Rodríguez (red.), Ameryka Łacińska rozumem i sercem.Warszawa: Wydział geografii i studiów regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego.
Lizcano Fernández, F. (200). Composición étnica de las tres áreas culturales del continente americano al comienzo del siglo XXI. Convergencia. Revista de Ciencias Sociales 12(38), 185-232.
Moseley M.E. (1992). The Incas and their ancestores. The Archaeology of Peru. Londyn: Thames & Hudson.
Nicacio, Ch. (2017). Turismo rural comunitario: una tentadora alternativa para futuros emprendedores. Innovag 2, 49-55.
Owsianowska, S. (2013). Turystyka w służbie stereotypów. Pozyskano z: https://post-turysta.pl/artykul/turystyka-w-sluzbie-stereotyp%C3%B3w
Pereiro Pérez, X. (2013). Los efectos del turismo en las culturas indígenas de América Latina. Revista Española de Antropología Americana 43(1), 155-174.
Peru 7. (2019). Nowy Jork Lonely Planet.
Podemski, K. (2005). Socjologia podróży. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Posern-Zieliński, A. (1983). Kultura ludowa Peru. Jej treść formy i interpretacje. Etnografia Polska 27(1), 153-172.
Posern-Zieliński, A. (1985). Kraina Inkarri. Szkice etnologiczne o Peru. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Posern-Zieliński, A. (red.) (2000). Wielka Encyklopedia Geografii Świata Tom 18 - Świat grup etnicznych. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz.
Przecławski, K. (2004). Człowiek a turystyka: zarys socjologii turystyki. Kraków: Albis.
Toselli, C. (2006). Algunas reflexiones sobre el turismo cultural. Pasos revista de turismo y patrimonio cultural 4(2), 175-182.
Thorp, R., Paredes, M. (2010). Ethnicity and the persistence of inequality: the case of Peru. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Vilímková, O. (2015). Turismo vivencial - presentación de actividades y su impacto en la vida de algunas comunidades andinas en Perú. ELOHI 7, 75-100.
von Rohrscheidt, A.M. (2008). Turystyka kulturowa: fenomen, potencjał, perspektywy. Gniezno: Wydawnictwo KMB Druk.
Yang, L., Wall, G. (2009). Ethnic tourism: a framework and an application. Tourism Management, 30, 559-570.
Raporty
III Censco de comunidades nativas 2017. Resultados Definitivos. Tomo I. (2018). Lima: Instituto Nacional de Estadística e Informática (INEI).
Compendio Estadístico Perú 2019: 22. Turismo. (2019). Lima: Instituto Nacional de Estadística e Informática (INEI).
Los pueblos indígenas de América Latina - Abya Yalay la Agenda 2030 para el Desarrollo Sostenible. Tensiones y desafíos desde una perspectiva territorial. (2020). Santiago: Comisión Económica para América Latina y el Caribe (CEPAL). Perú: compendio de cifras de turismo. (2019). Lima: Ministerio de Comercio Exterior y Turismo (MINCETUR).
Plan Estratégico Nacional de Turismo 2025 (PENTUR). (2015). Lima: Ministerio de Comercio Exterior y Turismo (MINCETUR).
UNWTO Tourism Highlights 2019 Edition. (2019). Madryt: World Tourism Organization (UNWTO).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne (tj. bez honorariów autorskich) przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu na stronie internetowej czasopisma, w bibliotekach cyfrowych oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („correspondingauthor”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia w tej sprawie.