Mount Everest jako przykład komercjalizacji gór wysokich i himalaizmu
Słowa kluczowe:
firmy konsultingowe, Himalaje, komercjalizacja, Korona Ziemi, Mount EverestAbstrakt
Regiony górskie od dekad zmagają się z nadmiernym ruchem turystycznym. Obrazuje to dynamiczny rozwój każdej formy turystyki wysokogórskiej. Praca porusza tylko jedną z nich - wspinaczkę wysokogórską. Problem badawczy, jakim jest umasowienie i skomercjalizowanie działalności wspinaczkowej człowieka w górach najwyższych, został przedstawiony na przykładzie Mount Everestu. Ten niezwykle popularny szczyt doskonale obrazuje - w ujęciu chronologicznym - zachodzące zmiany. Przez pierwsze pół wieku - od pierwszego wejścia w 1953 roku - każdego roku (z kilkoma wyjątkami) szczyt zdobywało od kilkunastu do kilkudziesięciu alpinistów. Z początkiem XXI wieku, roczną liczbę zdobywców określało się już w setkach, a w 2013 roku wynosiła 578 wspinaczy. Trzeba jednak pamiętać, że osób próbujących zdobyć wierzchołek jest znacznie więcej. Popyt wygenerował powstanie firm konsultingowych, jako promotorów komercjalizacji w świetle kupowania szczytu. Nadmierne obciążenie Mount Everestu przyczynia się do wielu niekorzystnych zjawisk skutkujących dewastacją środowiska naturalnego, wywieraniem negatywnego wpływu na ludność lokalną, a poprzez komercjalizacje, odejście od etosu alpinisty, co skutkuje zmianą w postrzeganiu himalaizmu i samych himalaistów. Mount Everest - budzący niegdyś respekt i szacunek wśród alpinistycznej elity - to dziś produkt komercyjny, gotowy do sprzedania klientom z odpowiednim zapleczem finansowym. Bezpośredni wpływ na zaistniały problem ma w dużej mierze rząd nepalski, który unika regulacji, ponieważ czerpie z pozwoleń duże kwoty (ok. 10 tys. USD na osobę). Podsumowanie wskazuje na możliwości, ale i bariery w lepszym zarządzaniu „dachem świata”.Bibliografia
Andrejczuk, W. (2016a). Himalaje: szkic fizyczno-geograficzny – przyroda nieożywiona. Acta Geographica Silesiana, 24, 5–28.
Andrejczuk, W. (2016b). Himalaje: szkic fizyczno-geograficzny – biota, piętra roślinne i krajobrazy. Acta Geographica Silesiana, 24, 29–49.
Apollo, M. (2014a). Meteorologiczne uwarunkowania klimatu górskiego a sezonowość wspinaczkowa szczytów Korony Ziemi. Episteme czasopismo naukowo-kulturalne, 23(2), 77–104.
Apollo, M. (2014b). Zanieczyszczenia środowiska gór wysokich ekskrementami ludzkimi na przykładzie wybranych szczytów Korony Ziemi. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 26, 20–216.
Apollo, M. (2015). The clash–social, environmental and economical changes in tourism destination areas caused by tourism the case of Himalayan villages (India and Nepal). Current Issues of Tourism Research, 5(1), 6–19.
Apollo, M. (2016). Mountaineer’s Waste: Past, Present and Future. Annals of Valahia University of Targoviste, Geographical Series, 16(2), 13–32.
Apollo, M. (2017a). The population of Himalayan regions – by the numbers: Past, present and future. W: R. Efe, M. Öztürk (red.), Contemporary Studies in Environment and Tourism. Cambridge: Scholars Publishing, 145–160.
Apollo, M. (2017b). Środowiskowe skutki wysokogórskiej turystyki wspinaczkowej (na przykładzie wybranych obszarów Himalajów) [Nieopublikowana praca doktorska].
Apollo, M. (2017c). The true accessibility of mountaineering: the case of the High Himalaya. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 17, 29–43.
Apollo, M. (2017d). The good, the bad and the ugly–three approaches to management of human waste in a high-mountain environment. International Journal of Environmental Studies, 74(1), 129–158.
Athans, P. (1998). Mount Everest. W: A. Salkeld (red.), Jak zdobyć najpiękniejsze góry świata. Wydawnictwo Galaktyka.
Chatterjee, S.P. (1964). Fifty years of science in India – progress of geography. Calcutta: Indian Science Congress Association.
Craig-Smith, S.J., French, C. (1994). Learning to live with tourism. Pitman Publishing Pty Limited.
Department of Tourism, Nepal. (2014). Tourism Employment Survey 2014. Kathmandu: Ministry of Culture, Tourism and Civil Aviation. Pobrano z http://www.taan.org.np/assets/upload/downloads/download_Tourism_Employment_Study_Draft_Report_integrated.pdf [dostęp 10 grudnia 2017].
Department of Tourism, Nepal. (2017). Mountaineering in Nepal: Fact and Figures. Kathmandu: Ministry of Culture, Tourism and Civil Aviation. Pobrano z http://tourismdepartment.gov.np/FactsAndFigure2017.pdf [dostęp 10 grudnia 2017].
Dobrawski, J.K. (1957). Człowiek zdobywa Himalaje. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Drdos, J., Kele F., Mariot P., Midriak R., Zatkalik F. (1990). Park Narodowy Sagarmatha, Szerpowie i ich ojczyzna pod Mount Everestem. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Naukowy Ossolińskich.
Hajzer, A. (2012). Korona Ziemi, Nie-poradnik zdobywcy. Katowice: Wydawnictwo STAPIS.
http://www.alanarnette.com/blog/2016/12/18/how-much-does-it-cost-to-climb-mount-everest/ [dostęp sierpień 2017].
http://www.epodreczniki.pl [dostęp sierpień 2017].
Jurewicz, E. (2015). Od dryfu kontynentów Alfreda Wegenera do tektoniki płyt. Przegląd Geologiczny, 63(11), 1266–1271.
Kennedy, D. (1996). Magic Mountains. Hill Stations and the British Raj. University of California Press.
Kowalewski, Z., Kurczab J. (1983). Na szczytach Himalajów. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka.
Kowalewski, Z. Paczkowski A. (1986). Mount Everest. Dzieje zdobycia i podboju. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka.
Kozak, M., Tasci, A.D. (2005). Perceptions of foreign tourists by local service providers: the case of Fethiye, Turkey. International Journal of Tourism Research, 7(4–5), 261–277.
Krakauer, J. (2015). Wszystko za Everest. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Kreutzmann, H. (2000). Improving accessibility for mountain development. Role of transport networks and urban settlements. W: M. Banskota, T.S. Papola, H. Richter (red.), Growth, Poverty Alleviation and Sustainable Resource Management in the Mountain Areas of South Asia. Proceedings of the International Conference from 31 January – 4 February 2000 in Kathmandu, 485–513.
Kurczab, J. (2013). Himalaje Nepalu. Warszawa: Wydawnictwo Sklepu Podróżnika.
Makowski, J. (2008). Geografia fizyczna świata. Warszawa: PWN.
Nowacki, W. (2009). Góry, partnerstwo, życie – rozmowa z Piotrem Morawskim. A/Zero Biuletyn Informacyjno-Propagandowy KW Warszawa, 1(16), 8–13.
Nyaupane, G. (2015). Mountaineering on Mt. Everest: Evolution, economy, ecology and ethic. W: M. Ghazali, A. Thompson-Carr and J. Higham (red.), Mountaineering tourism. New York: Routledge, 251–265.
Pająk, M. (2017). Krzysztof Wielicki. W: M. Apollo, R. Lasyk, R. Rettinger (red.), Wielcy polscy podróżnicy i odkrywcy. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 150–154.
Reisinger, Y., Turner, L.W. (2003). Cross-cultural behaviour in tourism: Concepts and analysis. London: Elsevier.
Singh, R.L. (1971). India: a regional geography. Delhi: National Geographical Society of India.
Starkel, L. (2012). Typy i częstotliwość opadów ulewnych i wezbrań oraz ich efekty geomorfologiczne w Karpatach i górach klimatu monsunowego, Prace i Studia Geograficzne, 49, 103–118.
Stepaniak, M. (2015). Ideologia alpinistyczna Waltera Bonattiego. Folia Turistica, Góry i turystyka, 36, 85–107.
Stokes, S., Koirala, P., Wallace, S., Bhandari, S. (2015). Tragedy on Everest: the Khumbu Icefall. Emergency Medicine Journal, 32(5), 418–420.
Szczepański, D. (2013). Po bijatyce na Evereście. Wersja Moro i Stecka kontra łzy Szerpów. Portal OffSport. Pobrane z http://off.sport.pl/off/1,111379,14168534,Po_bijatyce_na_Everescie__Wersja_Moro_i_Stecka_kontra.html.
Zurick, D., Pacheco, J., (2006). Illustrated Atlas of the Himalaya. Lexington: The University Press of Kentucky.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne (tj. bez honorariów autorskich) przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu na stronie internetowej czasopisma, w bibliotekach cyfrowych oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („correspondingauthor”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia w tej sprawie.
