Gmina jako obszar odniesienia w edukacji regionalnej. Edukacja regionalna w gminie Latowicz – innowacja pedagogiczna

Autor

  • Zygmunt Gajowniczek Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych

Słowa kluczowe:

edukacja regionalna, mała ojczyzna, własny region

Abstrakt

Edukacja regionalna dotyczy „własnego regionu” − indywidualnej dla każdego człowieka przestrzeni geograficznej, z którą się on utożsamia. Istotne znaczenie odgrywają silne związki emocjonalne oraz odniesienie do własnej historii i dziedzictwa kulturowego. Większość opracowanych dotychczas programów edukacji regionalnej odnosiła się do dużych jednostek: województwa, krainy historyczno-geograficznej. Tymczasem uczniowie utożsamiają „własny region” z niewielkim obszarem zbliżonym do gminy. Gmina powinna być zatem podstawowym obszarem w edukacji regionalnej, co wynika z dopasowania do naturalnych możliwości poznawczych uczniów, pokrywania się tego terenu z obwodem szkolnym oraz możliwościami finansowania realizacji edukacji regionalnej jako odrębnego modułu przedmiotowego, który wydaje się najodpowiedniejszy. W zakres treści nauczania (wynikających ze specyfiki miejsca) powinny wchodzić zagadnienia ze wszystkich dyscyplin, bez faworyzowania którejkolwiek, a szczególnie historii i dziedzictwa kulturowego. Taki eksperymentalny program nauczania realizowany był w latach 2001-2014 w gminie Latowicz (powiat miński, województwo mazowieckie) jako innowacja pedagogiczna.

Bibliografia

Awramiuk-Godun, A. (2009). Pogranicze kultur: percepcja „własnego regionu” przez uczniów a edukacja regionalna. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Bednarek, S. (1996). W kręgu małych ojczyzn, szkice regionalistyczne. Wrocław-Ciechanów: Dolnośląskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury, Rada Krajowa Regionalnych Towarzystw Kultury.

Bednarek, S. (1999). Edukacja regionalna dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole. Wrocław: Ministerstwo Edukacji Narodowej, Wydawnictwo DTSK SILESIA.

Burszta, W. J. (1998). Antropologia kultury: tematy, teorie, interpretacje. Poznań: Zysk i S-ka.

Chudziński, E. (2013). Regionalizm w Polsce: genealogia – fazy rozwoju – perspektywy. W: A. Grzyb, K. Klejna, J. Zając (ks.), (red.), Zespoły senackie. Czy jest miejsce dla regionalizmów w kontekście integracji europejskiej. Warszawa: Kancelaria Senatu, 51–86.

Dąbrowski, S. (1990). Regionalizm z perspektywy historycznej. W: C. Niedzielski (red.), Regionalizm polski (przeszłość i teraźniejszość): materiały i komunikaty ogłoszone na konferencji naukowej 15–17 września 1989. Wrocław – Zamek Książ, Ciechanów: Zespół Regionalnych Towarzystw Kultury, Dolnośląskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury.

Gawlik, S., Olbert, W. (1995). Edukacja regionalna a współczesne tendencje w pedagogice. W: M. Kubista (red.), Edukacja regionalna, Wszechnica Górnośląska. Katowice, Opole, Cieszyn: Kuratorium Oświaty w Katowicach, Związek Górnośląski, Sejmik Samorządowy Województwa Katowickiego.

Hibszer, A. (2004). Koncepcja poznawania „małej ojczyzny” (najbliższej okolicy i własnego regionu) w szkolnej edukacji geograficznej. W: T. Michalski (red.), Region i edukacja regionalna – zarys problematyki. Pelpin: Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej „Bernardinum”, 8–20.

Jankowski, D. (1990). Edukacja regionalna jako czynnik regionotwórczy. W: C. Niedzielski (red.), Regionalizm polski (przeszłość i teraźniejszość): materiały i komunikaty ogłoszone na konferencji naukowej 15–17 września 1989 r. Wrocław – Zamek Książ, Ciechanów: Zespół Regionalnych Towarzystw Kultury, Dolnośląskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury.

Kołłątaj, H. (1790). Co się też dzieje z nieszczęśliwą Oyczyzną naszą? Wiadomość poświęcona prawdzie i przyszłości. Chełm.

Komeński, J. A. (1959). Wielka dydaktyka. Wrocław: Wydawnictwo PAN, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Kossak-Główczewski, K. (1994). Edukacja regionalna – pytania o realizację. W: J. Brzeziński, L. Witkowski (red.), Edukacja wobec zmiany społecznej. Poznań-Toruń: Oficyna Wydawnicza „Edytor”.

Kowolik, P. (1999). Edukacja regionalna w przedszkolu. W: M.T. Michalewska (red.), Edukacja regionalna. Z historii, teorii i praktyki. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Maffesoli, M. (2008). Czas plemion: schyłek indywidualizmu w społeczeństwach ponowoczesnych. Warszawa: PWN.

Mikołajewska, B. (1999). Zjawisko wspólnoty: (wybór tekstów). Nev Haven: The Lintons’ Video Press.

Nikitorowicz, J. (1996). Edukacja regionalna, wielokulturowa i międzykulturowa. W: H. Kwiatkowski, Z. Kwieciński (red.), Demokracja a oświata. Kształcenie i wychowanie: materiały z II Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego. Toruń: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne.

Patkowski, A. (1928). Regionalizm u obcych i w Polsce. W: A. Patkowski (red.), Dziesięciolecie Polski Odrodzonej. Księga pamiątkowa 1918–1928. Kraków-Warszawa: Ilustrowany Kurier Codzienny.

Petrykowski, P. (2003). Edukacja regionalna, problemy podstawowe i otwarte. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Plit, F. (2005). „Święta miłości kochanej ojczyzny…”. Geografia w Szkole, 3, 3–4.

Repsh, E.M. (2013). O potrzebie edukacji regionalnej. W: A. Grzyb, K. Klejna, J. Zając (ks.), (red.), Zespoły senackie. Czy jest miejsce dla regionalizmów w kontekście integracji europejskiej. Warszawa: Kancelaria Senatu, 111–117.

Skorowski, H. (ks.). (1990). Antropologiczno-etyczne aspekty regionalizmu. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.

Staszic, S. (1926). Przestrogi dla Polski. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza.

Tomalkiewicz, J. (1994). Przestrzeń w wyobrażeniach dzieci i młodzieży. Geografia w Szkole, 1, 28–30.

Żeromski, S. (1929). Snobizm i postęp. Warszawa: J. Mortkiewicz.

Pobrania

Opublikowane

2014-10-01

Numer

Tom 7

Dział

Artykuły

Licencja

Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne (tj. bez honorariów autorskich) przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu na stronie internetowej czasopisma, w bibliotekach cyfrowych oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („correspondingauthor”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia w tej sprawie.

Oświadczenie