Idea geografii regionalnej jako przedmiotu nauczania w okresie kryzysu geografii w szkole
Słowa kluczowe:
geografia, geografia regionalna, nauki geograficzne, opis krajoznawczy, opis typologicznyAbstrakt
Współczesna geografia jako przedmiot nauczania przeżywa aktualnie kryzys, w dobie wdrażanych już od końca lat 90. zmian w systemie oświaty. Odzwierciedla się to zanikiem geograficznego - spójnego i syntetycznego myślenia u uczniów szkół podstawowych, a także gimnazjów. Nowy przedmiot szkolny - przyroda, stała się powodem utraty pierwotnego holistycznego charakteru geografii. Obecnie, wychodząc naprzeciw teoretycznym oczekiwaniom rynku pracy, geografia stała się przedmiotem społecznie zmarginalizowanym, co odzwierciedla się w redukcji liczby godzin lekcyjnych, tworzeniu profili klas nieuwzględniających rozszerzenia „geograficznego” oraz nastawieniu uczniów i rodziców. Z obecną sytuacją geografii pogodzili się już nawet geografowie, a wystarczy przecież spojrzeć w przeszłość i przekonać się, co stanowiło siłę geografii jako przedmiotu nauczania. Wacław Nałkowski w 1907 roku stwierdził, że geografia to dziedzina, która pozwala myśleć naukowo, czuć estetycznie oraz działać praktycznie, wraz z historią urealnia nam rzeczywistość i pozwala wydobyć z niej to, co dla nas istotne. Należy więc powrócić do geografii regionalnej i jej typologicznych opisów krajobrazu propagowanych przez klasyków nowożytnej geografii.Bibliografia
Banaśkiewicz-Cabaj, K., Cabaj, W. (2007). Rozważania Jana Flisa o nauczaniu geografii. Kielce: Wyd. Instytut Geografii Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego.
Flis, J. (1949a). Asuan, Poznaj Świat, 2, 1–6, 15–19.
Flis, J. (1949b). Krajobraz wulkaniczny, Czytelnik, 2, 531, 2, 43.
Flis, J. (1949c). Krajobraz wybrzeży morskich, Czytelnik, 2, 499, 1, 79.
Flis, J. (1949d). Włochy, Poznaj Świat, 2, 10–12, 195–215.
Flis, J. (1949e). Jak powstała rzeźba Sądecczyzny, Rocznik Sądecki, 2.
Flis, J. (1950). Cieśniny Czarnomorskie, Poznaj Świat, 3, 4–6, 53–57.
Flis, J. (1967). Kraje himalajskie. W: A. Zierhoffer (red.), Geografia Powszechna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Flis, J. (1969). Wstęp do geografii fizycznej. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Flis, J. (1983). Opisy krajobrazu. Geografia w Szkole, 36, 1, 12–20.
Groenwald, M., Plit, F., Rodzoś, J., Szkurłat, E., Tracz, M. (2008). Raport o stanie geografii szkolnej w nowym systemie oświaty w Polsce. W: R. Wiśniewski, W. Gierańczyk (red.), Dokumentacja Geograficzna – Geografia we współczesnym systemie kształcenia. Warszawa: 38, 5–17.
Grzybowska, I.M. (1983). Krajobraz – pojęcie, metody badań i klasyfikacje. Geografia w Szkole, 36, 1, 7–11.
Jakubowski, M. (1996). O myśleniu filozoficznym i poszukiwaniu zasad porządkujących wiedzę geograficzną. W: M.Z. Pulinowa (red.), Człowiek bliżej Ziemi. O teoretycznych podstawach nauczania geografii i ich praktycznym zastosowaniu. Warszawa: WSiP, 68–84.
Nałkowski, W. (1907). Geografia szkolna (rozumowa), wyd. II.Warszawa: M. Arct.
Nałkowski, W. (1909a). Geografia malownicza: z wrażeń podróżników, 3, Ameryka Północna. Warszawa: M. Arct.
Nałkowski, W. (1909b). Geografia malownicza: z wrażeń podróżników, 4, Afryka. Warszawa: M. Arct.
Nałkowski, W. (1911). Geografia malownicza: z wrażeń podróżników, 5, Azja. Warszawa: M. Arct.
Pawłowski, S. (1921). Geografia dla klas wyższych. Kraje i morza europejskie, 2, 1. Lwów-Warszawa: Książnica Polska T-wa Nauczycieli Szkół Wyższych.
Pawłowski, S. (1935). Kraje i morza pozaeuropejskie: podręcznik geografii dla klasy III gimnazjalnej. Lwów-Warszawa: Książnica-Atlas.
Pawłowski, S. (1938). Geografia jako nauka i przedmiot nauczania. Lwów-Warszawa: Książnica-Atlas.
Pawłowski, S. (1943). Geografia Polski dla I klasy gimnazjalnej. Jerozolima: Urząd Oświaty i Spraw Szkolnych.
Pawłowski, Z. (2006). Prof. dr phil. Stanisław Pawłowski (1882–1940). Dębowczanin. Geograf i nauczyciel. Profesor i Rektor Uniwersytetu Poznańskiego. Poznań: Wydawnictwo Kontekst.
Pulinowa, M.Z. (red.). (1996). Człowiek bliżej Ziemi. O teoretycznych podstawach nauczania geografii i ich praktycznym zastosowaniu. Warszawa: WSiP.
Reńda, W. (2010). Reforma i co dalej…, Foton, 110, 53–56.
Stasiuk, A. (2004). Jadąc do Babadag. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Wilczyński, W. (1996). Idea przyrody w historii myśli geograficznej. Kielce: Wydawnictwo Jedność.
Wilczyński, W. (2003). Autonomia i jedność geografii. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Wilczyński, W. (2011a). Tradycyjne i nowe poglądy na tożsamość geografii. Podstawowe idee i koncepcje w geografii, 5, 23–25.
Wilczyński, W. (2011b). Ideowe źródła i tożsamość geografii. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Wojtycza, J. (2005). Wspomnienia o Janie Flisie. Konspekt, Pismo Akademii Pedagogicznej w Krakowie, 21(1).
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne (tj. bez honorariów autorskich) przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu na stronie internetowej czasopisma, w bibliotekach cyfrowych oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („correspondingauthor”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia w tej sprawie.
