Zróżnicowanie etniczno‑rasowe ludności Peru w świetle danych spisu ludności z 2017 r.
DOI:
https://doi.org/10.24917/20845456.19.4Słowa kluczowe:
Peru, struktura etniczno‑rasowa, Afroperuwiańczycy, Indianie Andyjscy, Indianie AmazońscyAbstrakt
Celem artykułu jest zbadanie struktury etniczno‑rasowej ludności Peru w świetle danych ze spisu ludności w 2017 r. Spis ten po raz pierwszy uwzględniał pytanie o autoidentyfikację etniczno‑rasową mieszkańców w wieku 12 lat i więcej. Udostępnione wyniki spisu pozwalają określić wielkość, przestrzenne rozmieszczenie oraz podstawowe cechy demograficzne trzech podstawowych mniejszości etniczno‑rasowych Peru deklarujących się jako: Indianie andyjscy, Indianie amazońscy oraz Afroperuwiańczycy, na tle pozostałych mieszkańców, czyli głównie metysów i ludności białej. W pracy zbadano przestrzenną koncentrację trzech głównych mniejszości etniczno‑rasowych, które w świetle danych stanowiły 29,4% ogółu ludności Peru. Badania pozwoliły również stwierdzić silną koncentrację przestrzenną każdej z nich. Indianie andyjscy koncentrują się gównie w departamentach południowej części kraju, podczas gdy Indianie amazońscy skupiali się głównie w departamentach północno‑wschodniej i wschodniej części kraju, natomiast Afroperuwiańczycy koncentrują się głównie w departamentach leżących wzdłuż północnej części wybrzeża.
Bibliografia
Ali, O.H. (2014). Afro‑Peru: A Legacy of Black Labor and Culture. ReVista: Harvard Review of Latin America, 14(1), 97–99.
Andrews, G.R. (2004). Afro‑Latin America: 1800–2000. Oxford–New York: Oxford University Press.
Cahill, D. (1994). Colour by Numbers: Racial and Ethnic Categories in the Viceroyalty of Peru 1532–1824. Journal of Latin American Studies, 26(2), 325–346.
Chasteen, J.C. (2007). Ogień i krew. Historia Ameryki Łacińskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Dobrzycki, W. (2012). Gospodarka i kwestia indiańska w kolonialnej Kolumbii. Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno‑informacyjny, 3–4 (77–78), 14–30.
Feldman, H.C. (2012). Strategies of the Black Pacific: Music and Diasporic Identity in Peru. W: K. Dixon, J. Burdick (red.), Comparative Perspectives on Afro‑Latin America. Gainesville: University Press of Florida, 42–71.
Gootenberg, P. (1995). Población y etnicidad en el Perú republicano (siglo XIX): algunas revisiones. Documento de Trabajo, 71(14), 1–58.
Hummel, A., Ługowska, U. (2009). Ameryka Indiańska. W: M.F. Gawrycki (red.), Dzieje kultury latynoamerykańskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 141–152.
INEI (2018). Censos Nacionales 2017, La Autoidenticación Étnica: Población Indigena y Afroperuana.
Kairski, M. (1999). Indianie Ameryki Środkowej i Południowej. Demografia, rozmieszczenie, sytuacja etno‑kulturowa, t. 1 – Analiza etnologiczna. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Kania, M. (2016). Human Rights, Principles of Multiculturalism, and New Paths of Development in Latin America. Ad Americam. Focus on: Latin American Studies, 17, 5–10.
Kubiaczyk, F. (2011). Kontrola siły roboczej w gospodarce kolonialnej Ameryki hiszpańskiej: encomienda, repartimiento i niewolnictwo. Studia Europaea Gnesnensia, 4, 9–44.
Lisocka‑Jaegermann, B. (2009). Czarne Ameryki. W: M.F. Gawrycki (red.), Dzieje kultury latynoamerykańskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 163–173.
Litwin, Ł. (2022). Zmiany roli i znaczenia ludności autochtonicznej w strukturze demograficzno‑społecznej Peru. Praca magisterska, Kraków: Instytut Geografii Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie.
Posern‑Zieliński, A. (2005). Między indygenizmem a indianizmem. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Riedel, E. (1990). Trzecia generacja praw człowieka jako strategia urzeczywistniania praw politycznych i społecznych. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 3–4, 115–129.
Rostworowska, M. (2007). Historia Państwa Inków. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Schreiber, H. (2013). Cultural genocide – ludobójstwo kulturowe – kulturobójstwo: niedokończony czy odrzucony projekt prawa międzynarodowego? W: H. Schreiber, G. Michałowska (red.), Kultura w stosunkach międzynarodowych, t. 1: Zwrot kulturowy. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 252–274.
Szykulski, J. (2010). Starożytne Peru. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Tardieu, J.P. (2018). El palenque de Guachipa (1713) Aspectos del cimarronaje en la periferia limeña (Perú). Revista del Instituto Riva‑Agüero, 3(2), 243–262.
Thorp, R., Paredes, M. (2010). Ethnicity and the Persistence of Inequality. The Case of Peru. Conflict, Inequality and Ethnicity.
Węcławowicz, G. (2007). Geografia społeczna miast. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
INEI (2023), Censos Nacionales 2017: XII de Población, VII de Vivienda y III de Comunidades Indígenas. Instituto Nacional de Estadística e Informática – INEI, Lima, https://censo2017.inei.gob.pe/resultados‑definitivos‑de‑los‑censos‑nacionales-2017/ (dostęp: 15.02.2023)
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne (tj. bez honorariów autorskich) przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu na stronie internetowej czasopisma, w bibliotekach cyfrowych oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („correspondingauthor”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia w tej sprawie.
